Thuốc lá thế hệ mới: Chỉ đạo quản lý đã lâu nhưng vẫn nằm ngoài luật

Năm 2020, ngoài nỗ lực của cơ quan nhà nước nhằm kiểm soát tác hại thuốc lá toàn diện và mục tiêu tăng tỷ lệ cai nghiện thuốc lá hoàn toàn, việc cân nhắc các sản phẩm giảm thiểu tác hại cũng được xem xét cẩn trọng.

Phân loại sản phẩm dựa trên chuỗi nguy cơ

“Chuỗi nguy cơ” là khái niệm được đặt ra nhằm phân loại các sản phẩm thuốc lá khác nhau dựa trên mức độ gây hại cho người hút thuốc lá và cộng đồng. Theo đó, Tổ chức Y tế thế giới WHO cũng nhìn nhận rằng thuốc lá điếu đã được khoa học phân loại là sản phẩm gây hại nhất trong các sản phẩm thuốc lá. Khói thuốc lá điếu chứa hơn 6.000 chất hóa học, trong số đó có những chất liên quan đến các bệnh lý do hút thuốc lá như ung thư phổi, bệnh lý tim mạch và khí phế thũng.

Dù không đốt cháy như thuốc lá điếu, nhưng thuốc lá làm nóng (thuốc lá nung nóng) được Công ước khung quốc tế FCTC nhìn nhận là thuốc lá (do có chứa nguyên liệu thuốc lá), còn thuốc lá điện tử là thiết bị hóa hơi dung dịch chứa nicotin. Hai sản phẩm này khác nhau nhưng đều áp dụng công nghệ loại bỏ quá trình đốt cháy nên không tạo khói và tàn.

Tại hội thảo Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới được tổ chức tại Hà Nội ngày 11.11.2020, các chuyên gia cũng đã trích dẫn nghiên cứu khoa học của thế giới, chỉ ra hàm lượng các chất hóa học độc hại trong sol khí của thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng ít hơn từ 95% so với khói của thuốc lá điếu.

Chưa được đưa vào quản lý, dù đã nhiều lần chỉ đạo

Dựa trên “chuỗi nguy cơ”, dù là sản phẩm thuốc lá gây tác hại cao nhất, nhưng thuốc lá điếu đốt cháy vẫn là ngành kinh doanh hợp pháp có điều kiện trên toàn cầu, bao gồm Việt Nam. Trong khi việc quản lý các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vẫn gặp nhiều “trắc trở”. Trước đây, khi thuốc lá thế hệ mới vẫn còn khá mới mẻ tại Việt Nam, việc nhìn nhận sự hiện diện của các sản phẩm này chưa được quan tâm. Nhưng sự phổ biến nhanh chóng của thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng chỉ trong vài năm gần đây, cùng với sự công nhận khoa học từ các tổ chức uy tín thế giới đã đem lại cái nhìn tích cực hơn về những sản phẩm này. Các chuyên gia y tế và các ban bộ ngành cũng đang có xu hướng cởi mở hơn với các sản phẩm giảm thiểu tác hại, làm nóng không đốt cháy. Đến nay việc quản lý thuốc lá thế hệ mới đã bước vào giai đoạn xem xét để sớm có quy định quản lý và được các ban bộ ngành đồng thuận.

Sưu tầm